Białka alternatywne pozwolą Polsce uzyskać samowystarczalność pod względem produkcji żywności do 2050 r. Najnowszy raport

Wspieranie rolników w rozszerzaniu alternatywnej produkcji białka mogłoby pomóc Polsce osiągnąć samowystarczalność żywnościową i zmniejszyć swój ślad węglowy, jednocześnie rozwijając rolnictwo organiczne i przywracając siedliska naturalne.

Alternatywne białka mogą zapewnić polskim rolnikom więcej przestrzeni do prowadzenia bardziej zrównoważonych gospodarstw, i zwiększenia upraw żywności w kraju, jak wskazuje najnowsza analiza „Nowa dywidenda gruntowa. Białka alternatywne jako szansa dla Europy”, opracowana przez organizację non-profit Green Alliance na zlecenie think tanku Good Food Institute Europe.

Białka alternatywne to rodzaj żywności, która pod względem smaku i konsystencji może dorównać konwencjonalnemu mięsu, nabiałowi i jajom. Należą do nich białka roślinne (jak np. stosowane w burgerach sojowych), białka powstałe w wyniku fermentacji (z grzybów lub mikroorganizmów) oraz mięso hodowlane. Autorzy raportu zwracają uwagę, że alternatywne białka, takie jak mięso pochodzenia roślinnego, cieszą się coraz większą popularnością wśród konsumentów i już zaczęły częściowo zastępować konwencjonalne produkty mięsne i nabiałowe.

Jak wynika z raportu, około 40 proc. gruntów rolnych w Polsce jest wykorzystywanych na pastwiska lub uprawę paszy dla zwierząt na potrzeby krajowej konsumpcji mięsa i nabiału. Tylko ok. 20 proc. służy uprawie roślin przeznaczonych do krajowego spożycia. Ponadto z zagranicy importujemy żywność, na wytworzenie której potrzeba 2 mln hektarów gruntów – jest to obszar większy niż województwo dolnośląskie.

Nawet skromne przejście na alternatywne białka uwolniłoby w Polsce 19 proc. gruntów rolnych, które można by wykorzystać pod zrównoważone uprawy. Aby jednak zapewnić produkcję alternatywnych białek w Polsce przy użyciu polskich środków rolnych, niezbędne jest wsparcie ze strony decydentów.

Ponad ⅓ gruntów rolnych w Polsce mogłaby zostać przekształcona w rolnictwo bardziej agroekologiczne

Nawet przy bardzo ograniczonym wsparciu ze strony decydentów, do 2050 r. białko roślinne może zastąpić ⅙ tradycyjnych mięsa i nabiału spożywanych przez mieszkańców Europy. Przy założeniu silniejszego wsparcia na rzecz rozwoju żywności tworzonej na bazie białek alternatywnych możliwe stałoby się udostępnienie w Polsce 4,9 mln hektarów, czyli 34 proc. gruntów rolnych, pod bardziej zrównoważone rolnictwo – to obszar odpowiadający wielkościom Wielkopolski i Dolnego Śląska łącznie. Wyeliminowałoby to potrzebę importu żywności z zagranicy i związany z tym ślad węglowy.

Alternatywne białka oferują perspektywę bezprecedensowej dywidendy gruntów w Europie, z ogromną szansą na poprawę dochodów w obszarach wiejskich, zwiększenie samowystarczalności żywnościowej, przywrócenie natury i ograniczenie zmian klimatycznych. Jednak politycy muszą inwestować w alternatywne źródła białka i wspierać rolników, aby korzystali z gruntów w inny sposób, aby jak najlepiej wykorzystać tę szansę – mówi Dustin Benton, Policy Director w Green Alliance.

Nawet 24 proc. gruntów rolnych pod uprawy ekologiczne

Jak wskazują autorzy raportu, dzięki takiemu podejściu odsetek gruntów rolnych przeznaczonych na uprawy ekologiczne mógłby wzrosnąć do 24 proc., a więc czterokrotnie więcej niż zakładają obecne cele wyznaczone przez rząd. Pozwoliłoby to również na wykorzystanie większej ilości ziemi do odtwarzania naturalnej przyrody, a tym samym na skuteczne dążenie do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i usuwanie jego nadmiaru z atmosfery.

Wielu polskich rolników już dostosowuje swoje praktyki, aby złagodzić kryzys klimatyczny i przywrócić przyrodę. Alternatywne białka mogą pomóc w ułatwieniu tego przejścia, dając rolnikom przestrzeń do wykorzystania gruntów w inny sposób, bez zmniejszania ogólnej produkcji żywności – mówi Elena Walden, Senior Policy Manager w Good Food Institute Europe.

Gotowanie zdrowo to proces, który obejmuje wybieranie odpowiednich składników, przygotowywanie ich w sposób, który zachowuje wartość odżywczą, i unikanie nadmiernego dodawania soli, cukru i tłuszczów. Oto kilka ogólnych wskazówek dotyczących zdrowego gotowania:

Wybieraj zdrowe składniki:
- Owoce i warzywa: Bogate w witaminy, minerały i błonnik. Staraj się spożywać różnorodne rodzaje warzyw i owoców.
- Pełnoziarniste produkty zbożowe: Wybieraj pełnoziarniste chleby, makarony, ryż itp., które dostarczają błonnika i składników odżywczych.
- Chude źródła białka: Kurczak, indyk, ryby, fasola, soczewica, quinoa i inne chude mięsa lub roślinne źródła białka.
- Produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu: Wybieraj mleko, jogurt i sery o niskiej zawartości tłuszczu.
Ogranicz sól:
- Staraj się używać mniej soli podczas gotowania. Zamiast tego, eksperymentuj z ziołami, przyprawami i świeżymi ziołami, aby dodawać smak potrawom.
Unikaj nadmiaru tłuszczu:
- Wybieraj zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy awokado.
- Unikaj smażenia na dużo tłuszczu. Lepiej gotuj, dusz lub piecz jedzenie.
Gotuj na parze, dusz lub piecz:
- Te metody gotowania pomagają zachować więcej składników odżywczych niż smażenie czy gotowanie w dużo wody.
Unikaj przetworzonych produktów:
- Przetworzone jedzenie często zawiera dużo soli, cukru i sztucznych dodatków. Wybieraj świeże, nieprzetworzone składniki.
Ogranicz cukry dodane:
- Ogranicz spożycie słodyczy, napojów słodzonych i innych produktów zawierających dodany cukier.
Przygotowuj posiłki w domu:
- Gotowanie w domu daje kontrolę nad tym, co znajduje się w twoim jedzeniu. Unikaj częstego korzystania z dań gotowych i fast foodów.
Używaj mniejszych porcji:
- Odpowiednie porcje pomagają unikać nadmiernego spożywania kalorii.
Picie wody:
- Woda jest kluczowa dla zdrowia. Staraj się pić wystarczającą ilość wody każdego dnia.
Eksperymentuj z nowymi przepisami:
- Spróbuj różnych metod gotowania i eksperymentuj z nowymi przepisami, aby utrzymać różnorodność w diecie.

Pamiętaj, że zdrowe gotowanie to również kwestia ogólnej diety i stylu życia, a nie tylko pojedynczych posiłków. Regularna aktywność fizyczna i zrównoważona dieta są kluczowe dla utrzymania zdrowego stylu życia.

Dieta ma ogromny wpływ na zdrowie człowieka. Wybór odpowiednich składników odżywczych i utrzymanie zrównoważonej diety są kluczowe dla utrzymania dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Oto kilka aspektów, w jakie sposób dieta wpływa na zdrowie:

Dostarczanie składników odżywczych:
- Dieta powinna dostarczać organizmowi odpowiednich ilości białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin i minerałów. Właściwa równowaga tych składników odżywczych jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Zarządzanie wagą:
- Dieta wpływa na bilans kaloryczny, co ma bezpośredni wpływ na utrzymanie wagi ciała. Nadmierna ilość spożywanych kalorii może prowadzić do nadwagi lub otyłości, co z kolei zwiększa ryzyko wielu chorób, takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca czy niektóre rodzaje nowotworów.
Zdrowie serca:
- Dieta bogata w błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe (znajdujące się np. w oliwie z oliwek, rybach) i uboga w tłuszcze nasycone i cholesterol może pomóc w utrzymaniu zdrowego serca i naczyń krwionośnych.
Regulacja poziomu cukru:
- Dieta ma istotny wpływ na regulację poziomu cukru we krwi. Osoby z cukrzycą muszą szczególnie zwracać uwagę na ilość spożywanych węglowodanów i typy węglowodanów w diecie.
Zdrowe kości i zęby:
- Wprowadzenie odpowiednich ilości wapnia, witaminy D i innych minerałów do diety wspomaga zdrowie kości i zębów.
Odporność:
- Dieta wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego. Spożywanie różnorodnych składników odżywczych, takich jak witaminy i minerały, pomaga w utrzymaniu silnej odporności i zmniejsza ryzyko infekcji.
Zdrowie psychiczne:
- Badania wskazują, że dieta może wpływać na zdrowie psychiczne. Spożywanie zdrowych tłuszczów, owoców, warzyw, ryb i pełnoziarnistych produktów zbożowych może korzystnie wpływać na funkcje mózgu i zmniejszać ryzyko depresji oraz zaburzeń psychicznych.
Zdrowie jelit:
- Dieta bogata w błonnik i probiotyki wspiera zdrowie jelit, poprawiając trawienie i absorpcję składników odżywczych.
Redukcja ryzyka chorób przewlekłych:
- Zdrowa dieta może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wielu chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, cukrzyca, nadciśnienie, udar mózgu i niektóre rodzaje nowotworów.

Podsumowując, zdrowa dieta to kluczowy element utrzymania ogólnego zdrowia i prewencji wielu chorób. Ważne jest również uwzględnianie indywidualnych potrzeb i preferencji żywieniowych każdej osoby.